Deze miniatuur trompetjes of vaasjes van ongeveer 2-3cm groot vond ik in een der limburgse mergelgrotten. Via google kwam ik erachter dat ze in franse onderaardse kalksteengroeves aangetroffen worden en daar “trompettes de chavenay” genoemd werden. Ook uit enkele natuurlijke grotten uit de VS, Zuid-Amerika en Nieuw zeeland zijn er vermeldingen terug te vinden over dit verschijnsel onder de naam Carbidimites. Doch is er bijzonder weinig informatie over deze unieke verschijning te vinden.
Volgens Carol Hill in ‘Cave minerals of the world’ ontstaan ze uit achtergelaten carbidresten afkomstig uit de carbidlampen van speleologen. Wanneer Calciumcarbide in aanraking komt met water vormt zich calciumhydroxide oftewel gebluste kalk. Wanneer de gebluste kalk nogmaals in aanraking komt met water en een bepaald koolstofdioxide gehalte in de lucht ontstaat een chemische reactie en verschijnen deze trompetjes. In dit oude speleomagazine vind je meer informatie.
Carbidimites in mergelgroeven:
Het is vrij zeldzaam om deze in een mergelgroeve of kalksteengroeve aan te treffen en mij is dan ook slechts 1 locatie in een mergelgroeve uit België of Nederland bekend. Wat me altijd het meest heeft opgevallen is dat de carbidimites daar ook aan de muren en zelfs het plafond groeien.
Aanvankelijk dacht ik dan ook dat iemand in woede zijn carbid lamp uitgeschud heeft, nadat deze dienst weigerde door een teveel aan water. Maar zodra je erop gaat letten zie je op verschillende plaatsen resten van gebluste kalk op de muren. Het lijkt er dan ook sterk op dat deze carbidimites niet ontstaan zijn door resten uit carbidlampen. De oplossing moet bij de ondergrondse champignonkweek gezocht worden. Om hun kweekruimtes te ontsmetten werden vroeger vaak verschillende methodes gebruikt.
De reguliere manier om gebluste kalk te verkrijgen is door gebrande kalk, afkomstig uit kalksteenovens te vermengen met water. Het is een agressieve chemische reactie die ernstige brandwonden kan veroorzaken wanneer er veel water gebruikt wordt. Echter kan je ook droog blussen door net genoeg water te gebruiken zodat het door de hitte van de reactie verdampt, alvorens het gaat spatten. Eenmaal de kalk geblust is kan deze nog lange tijd inwerken op diverse stoffen.Gebluste kalk wordt nu nog steeds verkocht voor het ontsmetten van vb koeienstallen. Het is echter onduidelijk of de champignonkwekers gebrande of gebluste kalk gebruikten.
Gele carbidimites
Tijdens een van m’n tochten zag ik plots iets geel op de muur wat bij nadere inspectie gele carbidimites bleken te zijn. De eerste gedachte was dat er iemand in dat hoekje had staan plassen. Maar sommige exemplaren stonden op een hoogte waar zelfs de meest reusachtige bergloper niet bij raakt, ongeacht hoe dringend hij ook moet.
Wat de gele kleur veroorzaakt is me geheel onduidelijk. Opvallend is dat de kleur van de bovenkant gewoon wit is. Het lijkt er dus op dat de verkleuring pas plaats vindt na de groei.
Ik heb reeds eerder de vraag de wereld ingestuurd of er nog mensen gele carbidimites hebben aangetroffen buiten deze groeve. Tot op heden is die vraag onbeantwoord gebleven….
Wie dit al eens eerder gezien heeft of er een mogelijke verklaring voor heeft mag me altijd contacteren.